- λάζαρος
- I
(; – 1368). Πατριάρχης Ιεροσολύμων (1334-68). Διαδέχθηκε τον Αθανάσιο Γ’ και αγωνίστηκε μαζί με την Αγιοταφική Αδελφότητα για τη διατήρηση της ελληνικής κυριότητας στα προσκυνήματα της Ιερουσαλήμ. Την περίοδο της πατριαρχίας του εγκαταστάθηκαν στα Ιεροσόλυμα οι Φραγκισκανοί μοναχοί (1333), ενώ υπήρξε καίρια η συμβολή του στις διαπραγματεύσεις για την ένωση των Εκκλησιών Δύσης-Ανατολής. Το 1368 συμμετείχε στη σύνοδο της Κωνσταντινούπολης, όπου ανακηρύχθηκε άγιος ο Γρηγόριος Παλαμάς και καταδικάστηκε ο πολέμιος των ησυχαστών Πρόχορος Κυδώνης. Τον Λ. διαδέχθηκε στον πατριαρχικό θρόνο ο Δωρόθεος A’.IIΑκατοίκητη βραχονησίδα του Αιγαίου πελάγους, στις ανατολικές Κυκλάδες, Ν της Κέρου. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Κουφονησίων του νομού Κυκλάδων.IIIΌνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.1. Λ. «ο δίκαιος, ο τετραήμερος» (1ος αι. μ.Χ.). Φίλος του Ιησού, που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη. Καταγόταν από τη Βηθανία και ήταν αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας της Μαγδαληνής. Κάποτε φιλοξένησε στο σπίτι του τον Ιησού και από τότε έγινε φίλος και μαθητής του. Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, όταν αρρώστησε και πέθανε ο Λ., ο Ιησούς πήγε με τους μαθητές του στη Βηθανία και τον ανέστησε, αν και τον είχαν θάψει πριν από τέσσερις μέρες (τετραήμερος). Η μετά την ανάστασή του ζωή δεν είναι γνωστή, αλλά σύμφωνα με παραδόσεις έζησε 16 χρόνια και έγινε επίσκοπος Κιτίου στην Κύπρο, όπου και πέθανε το 60 μ.Χ. Εκεί, κατά τους χρονικογράφους, υπήρχε και ο τάφος του, με την επιγραφή «Λάζαρος ο τετραήμερος και Φίλος του Χριστού». Η παράδοση επίσης αναφέρει πως ο Λέων ο Σοφός βρήκε το λείψανό του και ότι το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με δυτική παράδοση, έγινε επίσκοπος Μασσαλίας. Η ανάμνηση της ανάστασής του γιορτάζεται από την Ανατ. Ορθόδοξη Εκκλησία το Σάββατο της πέμπτης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής.2. Ο φτωχός Λάζαρος της παραβολής (Λουκ., ιε’ 19-31).3. Λ. ο Ζανιθάς (4ος αι.). Καταγόταν από την Περσία και μαρτύρησε με αποκεφαλισμό την εποχή του Σαβώριου (Σαπόρ). Μαζί του μαρτύρησαν και οι συμπατριώτες του Άβιβος, Ηλίας, Σάβας, Μαρής, Μαρούθας, Ναρσής και Σιμιάθης. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Μαρτίου.4. Ο όσιος, ο ζωγράφος (9ος αι.). Μοναχός και αγιογράφος στην Κωνσταντινούπολη επί Θεόφιλου (829-842). Στη διάρκεια της εικονομαχίας διώχθηκε και βασανίστηκε με φραγγέλιο, αλλά ελευθερώθηκε από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Έπειτα πήγε δύο φορές στη Ρώμη με αποστολή για χάρη της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με την παράδοση, αναστήλωσε εικόνα του Χριστού στη Χάλκη, την οποία είχαν αφαιρέσει οι εικονομάχοι. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Νοεμβρίου.5. Λ. ο Γαλησιώτης. Καταγόταν από ένα χωριό της Μαγνησίας της Μικράς Ασίας και εκπαιδεύτηκε στη μονή Ορόβων. Μετά έγινε μοναχός στη μονή του Αγίου Σάββα στα Ιεροσόλυμα. Αργότερα πήγε μόνος του στο όρος Γαλήσιο κοντά στην Έφεσο και εκεί, δίπλα στον ναό που είχε χτίσει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονομάχος (1042-54) ασκήτευε τρώγοντας λαχανικά μόνο μία φορά την εβδομάδα. Η μνήμη του τιμάται στις 7 Νοεμβρίου.6. Λ. ο Βούλγαρος (; – 1802). Καταγόταν από τη Βουλγαρία και ήταν βοσκός προβάτων στην Πέργαμο. Μαρτύρησε με απαγχονισμό. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Απριλίου.
«Η ανάσταση του Λαζάρου», έργο του Τζιότο, που εικονίζει τον Λάζαρο τυλιγμένο στο σάβανό του.
* * *ο (Μ λάζαρος) [Λάζαρος]λείψανο, νεκρός.
Dictionary of Greek. 2013.